Michał Archanioł (hebr. מיכאל [Mîchā’ēl], grec. Μιχαήλ [Michaél], łac. Míchael, arab. ميخائيل [Mika’il]) – jeden z archaniołów. Hebrajskie imię Mika’el znaczy któż jak Bóg.
Gdy Lucyfer zbuntował się przeciwko Bogu i nakłonił do buntu 1/3 aniołów, Michał miał wystąpić jako pierwszy przeciwko niemu z okrzykiem: „Któż jak Bóg!”. Kult religijny św. Michała istnieje nieprzerwanie od początku chrześcijaństwa. Historycznie jest obrońcą zarówno Izraela, jak i Kościoła katolickiego.
W Nowym Testamencie pojawia się jako stojący na czele hufców niebieskich, zwycięsko walczący z szatanem i jego zwolennikami (Jud 9; Ap 12,7). U pisarzy kościelnych uchodzi za księcia aniołów, archanioła, któremu Bóg powierza zadania wymagające szczególnej siły:
- wstawia się u Boga za ludźmi,
- jest aniołem stróżem ludu chrześcijańskiego (wzywany podczas egzorcyzmów),
- stoi u wezgłowia umierających, którym następnie towarzyszy w drodze do wieczności. Łączy się z tym jego patronat nad kaplicami cmentarnymi,
- przyzywamy w naszej walce przeciw pokusom i złu,
- pomaga odnaleźć wewnętrzne światło.
Michał stosuje reguły samotnego wojownika; zawsze jest skłonny pomóc załagodzić konflikt i rozwiązać kłopot.
Artyści przedstawiają go z wagą do odmierzania dobrych uczynków. Zaś symbolem dobrych uczynków jest złoto i dlatego jest też patronem złotników i rytowników. Innym atrybutem Archanioła Michała jest ognisty miecz.
Najsławniejszą budowlą wzniesioną ku jego czci jest kościół i klasztor na Mont Saint-Michel (Francja), miejsce pielgrzymkowe, oraz Monte Gargano (Włochy).
Patron:
- policjantów,
- żołnierzy,
- małych dzieci,
- wielu państw (np. Japonia, Niemcy), miast (np. Bartoszyce, jest w herbie Białej Podlaskiej, Łańcuta, Sanoka, Strzelina, Strzyżowa, Kijowa),
- kościołów i zgromadzeń zakonnych: michalitów i michalitek.]
Opiekun:
- pielgrzymów.
- obcych ludźmi.
Określenia:
- Ognisty Wojownik,
- Książę Niebiańskiej Armii, która walczy w imię sprawiedliwości i prawa. Daje wsparcie wszystkim, którzy znajdują się w strasznym ucisku,
- Dawca cierpliwości i szczęścia,
- życzliwym Aniołem Śmierci (przynosi nam oswobodzenie i nieśmiertelność),
- Anioł Końcowego Rachunku i Ważący Ludzkie Dusze,
- Posiadacz Kluczy do Nieba i Wódz Archaniołów,
- Książę Obecności,
- Anioł Żalu,
- Anioł Prawości,
- Anioł Litości i Uświęcenia Duszy,
- Anielski Książę Izraela,
- Stróż Jakuba,
- Anioł Gorejącego Krzewu,
- Niezmordowany Mistrz Dobroci,
- Pomaga podnieść się niepokonanym.